Merel Van Dongen: âIn het Spaanse vrouwenvoetbal willen we een minimumsalaris van 25.000 euroâ

Posted on September 8, 2023 by admin

Merel van Dongen op het terrein van Atletico Madrid. „Ik had vroeger van z’n langzalzeleven niet gedacht dat ik mijn geld met voetbal zou verdienen.”

Foto James Rajotte

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Interview

Atlético Madrid-verdediger Merel van Dongen (30) gaat staken, samen met de andere speelsters in de Liga F. „Wij vinden het slecht dat vrouwelijke profs moeten werken naast het voetballen.”

Geertje Tuenter

8 september 2023 om 20:01

Leestijd 6 minuten

Een appje van Merel van Dongen, donderdagmiddag: ze loopt wat uit. Het is „chaos” in de Spaanse vrouwenvoetbalcompetitie. „We gaan staken dit weekend.” Dat vroeg om een extra vergadering.

Van Dongen (30) – die onlangs met Oranje meeging naar het WK – voetbalt al vijf jaar in Spanje, een van de sterkste vrouwenvoetbalcompetities ter wereld. Ze is verdediger. Eerst speelde ze bij Real Betis, nu bij Atlético Madrid.

En ze is niet bang zich uit te spreken over maatschappelijke thema’s. Het plan was daarom onder meer te praten over de ongewenste kus van Spaanse voetbalbondvoorzitter Luis Rubiales aan speler Jenni Hermoso, tijdens de huldiging van het Spaanse team als de nieuwe wereldkampioen, drie weken geleden. Het nieuws rondom die affaire blijft maar komen: dinsdag werd bekend dat bondscoach Jorge Vilda is ontslagen. Vrijdag dat het Spaanse OM Rubiales gaat vervolgen wegens aanranding.

Maar nu wordt er, vanwege vastgelopen cao-onderhandelingen, dus óók een staking aangekondigd in de Liga F: het plan is om de eerste twee wedstrijden van het seizoen niet te spelen. „Vrouwenvoetbal en vechten, dat gaat echt samen. Er is altijd wel wat”, zegt Van Dongen later die middag via Teams.

De inzet van de strijd is de beloning, naast secundaire arbeidsomstandigheden. Het minimumloon in de Liga F is nu 16.000 euro per jaar. Van Dongen: „We willen een minimumsalaris van 25.000 euro per jaar, dat in drie jaar oploopt naar 35.000 euro. De Liga wil van 20.000 naar 25.000 euro in drie jaar.”

De vakbonden, zegt Van Dongen, vinden het trouwens „belachelijk” dat vrouwen überhaupt niet hetzelfde minimumloon hebben als de mannen (180.000 euro per jaar). Maar, zegt ze, „de mannen halen ook meer geld binnen. Dus daar zijn we helemaal niet op uit.”

Ze hoeft het niet te doen voor haar eigen portemonnee. „Bij Atlético zitten we, voor zover ik weet, allemaal al boven dat bedrag. Maar ik vind het mooi dat we ons in het vrouwenvoetbal zo verbonden voelen met de ander. Ons hele team was voor staken.”

Wat vindt het bestuur van haar club, Atlético Madrid, eigenlijk van die voorgenomen staking? „Ja, die zijn er niet blij mee. De club vindt het slecht voor het imago van het vrouwenvoetbal.” Van Dongen kan daar best inkomen. „Je vraagt je bijvoorbeeld af: wat denkt een sponsor hiervan? Alleen: wíj vinden het slecht dat er in een professionele competitie, in een wereld waarin gezwommen wordt in het geld, vrouwen moeten werken naast het voetballen.”

Eigenlijk heeft dit alles niks met Rubiales te maken, zegt Van Dongen daarna . „Maar stiekem ook weer wel.” Het stakingsplan was ook zonder die situatie wel gemaakt, denkt ze, maar ‘de kus’ zorgt wel voor meer momentum „om de handen ineen te slaan”.

Al bijna drie weken beheerst Rubiales het nieuws. Binnen de voetbalwereld, maar ook ver daarbuiten. In Spanje gingen vrouwen de straat op om te protesteren tegen seksuele intimidatie en de machocultuur.

Intussen weigert de bondsvoorzitter zelf, ondanks alle druk, nog steeds om op te stappen. Hij werd twee weken geleden al wel tijdelijk geschorst door wereldvoetbalbond FIFA.

Bondscoach Vilda, die lange tijd geen afstand nam van Rubiales’ acties, is wel van het toneel verwijderd: hij werd ontslagen door de interim-voorzitter van de Spaanse bond. Meer dan tachtig speelsters hadden gezegd niet voor Spanje te willen spelen zolang Vilda aanbleef. Het vrouwenteam heeft nu voor het eerst een vrouwelijke coach, de oud-speelster Montserrat Tomé.

„Ik denk dat het niet anders kon”, zegt Van Dongen over Vilda’s ontslag. „Het was een onwerkbare situatie.”

Maar die onwerkbare situatie leek er vorig jaar ook al te zijn. Vilda, in 2017 door Rubiales aangesteld, werd er toen van beticht grensoverschrijdende regels te hanteren. Zo zouden speelsters hun hotelkamer niet op slot mogen doen, zodat hij kon controleren of ze in bed lagen. Daarnaast was er weinig vertrouwen in de sportieve capaciteiten van Vilda, die tot dit toernooi met een van de beste selecties ter wereld nooit de halve finale van een EK of WK had gehaald.

Vijftien vrouwen stapten vorig jaar uit het nationale team, later keerde een deel van hen terug. Dat Vilda toen niet ontslagen is, begrijpt ze nu „met terugwerkende kracht”, zegt Van Dongen. „Rubiales is een man die, als hij aangevallen wordt, keihard terugvecht. In plaats van te luisteren naar de speelsters, zegt hij: ik heb hem aangesteld, het is mijn keuze, ik ben de baas.”

Met deze tumultueuze aanloop stond de vibe van de hele WK-ceremonie Van Dongen daarom niet aan, nog los van de kus. Want Rubiales – en Vilda – plaatsen zich nogal nadrukkelijk op de voorgrond, zag ze. „Ik ben met veel van die meiden in de selectie bevriend en Rubiales heeft hen vorig jaar zó geschoffeerd, terwijl ze alles doen voor hun sport en gewoon vragen om een betere coach. En dan doen alsof jíj het WK hebt gewonnen, hoogstpersoonlijk.”

Wat was er denk je gebeurd als Rubiales meteen royaal zijn excuses had aangeboden? Was de situatie dan overgewaaid?

„Nou, stel dat hij een goede band had gehad met zijn speelsters en een voorvechter was van vrouwenvoetbal, en dat je dan in een moment van euforie een kus op de mond geeft en vervolgens zegt: jongens, hoe had ik zo stom kunnen zijn? Ja, dan misschien wel.”

Maar zo had het dus nooit kunnen lopen.

„Nee. En begrijp me niet verkeerd: ik vind ook dat sommige dingen best moeten kunnen en ik leg ook niet op elke slak zout, maar toevallig in deze zaak wel. Ik was het daarom ook voor het eerst in mijn leven oneens met [Volkskrant-sportjournalist] Willem Vissers. Omdat ik al zo lang in Spanje voetbal en zoveel heb gezien en het liefst van de daken schreeuw dat die meiden gelijk hebben.”

Vissers schreef dat hij de kus niet goed wilde praten, maar zei ook dat hij zich ergerde aan de ‘felheid’ van het debat en het gebrek aan mededogen: ‘Ja, mededogen, zelfs met zo’n Spaanse macho, die en passant het hele feest verpestte. Om een kus. Kom op zeg.’

Van Dongen: „Ik begrijp die reactie op zich ook wel. We zijn gewend aan andere omgangsvormen, in Spanje al helemaal. En het kost tijd voordat mensen zien dat iets niet kan. Ik ben ook wel bang voor een cancelcultuur, die steeds wordt genoemd. Mensen moeten de kans krijgen om sorry te kunnen zeggen, naar hun eigen gedrag te kijken. Ook op die manier kunnen dingen veranderen. Je hoeft echt niet iedereen die een fout heeft gemaakt van tv te verbannen. Maar een Rubiales, die zegt: ‘Ik blijf, ik blijf, ik blijf.’ Ja, dan wordt het lastig.”

Vorige week dook er een filmpje op van Jenni Hermoso van kort na de huldiging, waarin ze lacht om het kus-incident. Hoe kijk jij daarnaar?

„Ik vind het echt te gemakkelijk om dat filmpje te bekijken en de conclusie te trekken dat ze het helemaal niet erg vond. Wat je vaak merkt met grensoverschrijdend gedrag: in eerste instantie wil je er niet te veel van denken. Je wilt doen alsof het een grapje was. Of je denkt: misschien heb ik het uitgelokt of toegestaan. En pas later komt het besef: dit wilde ik helemaal niet. Ze waren ook net wereldkampioen geworden, wilden alleen maar feesten, dan is het ook logisch dat je geen party pooper wil zijn.”

Sport is natuurlijk een atypische werkomgeving: er wordt veel aangeraakt, omhelsd. Anders dan op een kantoor. Je kunt denken: dat maakt de scheidslijn tussen wat wel en niet kan vager.

„Ja kijk, als je een wedstrijd of een prijs wint, dat geeft zo’n euforie, dan kan het inderdaad zijn dat er fysiek contact is. Sarina Wiegman heeft mij ook geknuffeld toen we in 2019 de WK-finale haalden. Dus misschien is het in de sportwereld wel onduidelijker.”

En hoe moet een man daar dan mee omgaan?

„Ja, dat is dus, wat mij betreft niet zo ingewikkeld.” Lachend: „Namelijk… doe gewoon normaal. Je merkt het snel genoeg. Maar goed, ik kan er weer anders tegenaan kijken dan de volgende persoon. Dus het is een interessante discussie.”

Hoe ‘Spaans’ is deze affaire? Had het ook in andere landen kunnen gebeuren denk je?

„Nou, ik ben lid van de spelersraad van vakbond FIFPRO. Daarin bespreken we casussen uit allerlei landen. En dit is niet alleen iets uit Spanje. Dit is een structureel probleem, bijvoorbeeld in Zuid-Amerikaanse of Afrikaanse landen. Maar in Nederland zul je zo’n kus niet zien. Ik heb daar ook over nagedacht. Nigel de Jong is onze directeur [van de Nederlandse voetbalbond KNVB] en ik kan me niet vóórstellen dat hij me een heel stevige knuffel geeft, laat staan een kus op de mond. Dat is ondenkbaar. Maar er is wel ongelijkheid op andere vlakken.

„Want vergis je niet: in de Eredivisie is het bijvoorbeeld niet best gesteld met het salaris van speelsters. Veel clubs hebben geen cao en geen minimumloon. En per team hoeven maar vier speelsters een contract te hebben. Als je kijkt naar waar we vandaan komen in het vrouwenvoetbal, zijn we blij met waar we nu staan, maar er is nog een hele weg te gaan.”

Die laatste zin, dat is de kernboodschap van Van Dongen. Ze is een optimist, zegt ze meermaals. Een optimist die oog heeft voor wat er mis is – om nog eens iets te noemen: waarom zijn er zo weinig vrouwelijke trainers en bestuurders? – maar die vooral ook niet blind wil zijn voor de stappen die in pakweg tien jaar gezet zijn. „Ik zou het vreselijk vinden als mensen na het lezen van dit interview, of andere artikelen hierover, alleen maar zien wat er niet goed gaat.”

Wat vind je de grootste overwinningen van de afgelopen tijd in het vrouwenvoetbal?

„Het is goed om je te bedenken dat ik vroeger, toen ik als meisje van vijf begon, geen enkele vrouwenvoetballer kon noemen. En nu kun je op straat naar iemand toestappen en hoor je: Lieke Martens, Vivianne Miedema, Beth Mead of Alexia Putellas. In zo’n beetje elk land ter wereld is vrouwenvoetbal in opkomst.”

Je zei eerder eens dat vrouwen lang ‘te gast’ waren bij voetbalclubs. Is dat nog steeds zo?

„Wat ik daarmee bedoelde, is dat je als vrouw het gevoel kreeg: de club is het mannenteam, we doen de vrouwen erbij. Maar dat gaat gelukkig steeds beter. Toen ik begon werd de presentatie van het nieuwe shirt, of de open dag, gedaan door het mannenteam. Dat geeft je als vrouw het idee: dat zijn de échte spelers. Maar ik heb dat nu dus niet hè, bij Atlético Madrid. Steeds meer clubs zeggen: wij zijn één. Als het nieuwe shirt gepresenteerd wordt, zijn de mannen én de vrouwen er.”

Al met al, zegt Van Dongen, is het een mooi moment om te werken in het vrouwenvoetbal. „Het is vechten, er zijn discussies, ingewikkelde situaties, hier en daar een staking, maar het is ontzettend leuk om de grote maatschappij in het klein mee te maken. Als er weer eens iets aan de hand is, zeg ik altijd: ik had vroeger van z’n langzalzeleven niet gedacht dat ik mijn geld met voetbal zou verdienen en dat ik voor zestigduizend man zou spelen. De openingswedstrijd van het WK moest worden verplaatst naar een groter stadion! Dus ja, het groeit en groeit en groeit. Er is alleen een beetje groeipijn.”

Een versie van dit artikel verscheen ook in de krant van 9 september 2023.

Cabaretier Fieke Opdam was non: ‘Ik ben blij dat ik nu beha’s en gekleurde onderbroeken mag dragen’

admin
September 27, 2024
0

Fieke Opdam ging als 18-jarige in Noord-Brabant het klooster in; ze was de jongste non ooit in Nederland. Tien jaar leefde ze zonder vrije toegang tot internet en met geen weet van dingen als de opkomst van verschillende soorten pindakaas; toen ze voor de eerste keer in tien jaar weer in een supermarkt rondliep, werd ze misselijk van alle geuren. „In het klooster was er nooit echt een geur, behalve die van groene zeep”.

De laatste keer dat ze een habijt droeg was tijdens een try-out voor de voorstelling Non-Actief, waarmee Opdam (35) door Nederland toert. Ze gaat daarin terug naar haar kloostertijd en de periode dat ze de buitenwereld opnieuw leerde kennen. De regie is in handen van cabaretier en zangeres Karin Bloemen (64). „Karin was de eerste regisseur bij wie ik in de lelijkste vorm over mijn verleden kon praten”, zegt Opdam.

Haar haren zijn half opgestoken, met een dunne vlecht op haar achterhoofd, en ze draagt paarse glitteroogschaduw. Ze zitten naast elkaar in de repetitiestudio bij Bloemen thuis in Broek in Waterland. Haar make-up is bijna dezelfde als die van Bloemen, haar mentor. Opdam vindt het prettig dat zij bij het gesprek aanwezig is.

Van Bloemen heeft Opdam geleerd „nul schaamte en angst” te voelen over het feit dat ze in haar kindertijd seksueel werd misbruikt door een naaste, zegt ze. Ze heeft een turbulente tienertijd gehad en werd op haar vijftiende uit huis geplaatst. Deze traumatische ervaringen hebben er onbewust toe geleid dat ze voor het klooster koos. Volgens Opdam is het misbruik één detail uit het verleden om haar levenskeuzes te begrijpen, maar wat zij in de voorstelling wil belichten is waar ze nu staat.

Daklozenopvang

Opdam ging op haar achttiende het klooster in. Op haar 28ste werd ze weggestuurd door de moeder-overste. Ze stelde namelijk een heleboel vragen over van alles, zegt ze. In de achtertuin van het klooster werd een zwembad gebouwd. „Hoe kan dat als wij in armoede leven?”, vroeg Opdam. Als zuster mocht zij, bij hoge uitzondering, pedagogische wetenschappen studeren aan de Universiteit in Amsterdam. „Dit terwijl ik het contact met de buitenwereld minimaal moest houden.” Opdam was gehoorzaam en ging altijd rechtstreeks naar de universiteit en daarna direct terug naar het klooster. „Maar alsnog begon ik nieuwsgierig vragen te stellen over wat ik buiten de kloosterdeuren zag.” De vragen werden de overste te veel en op een gegeven moment was de maat vol. „Zonder overleg of uitleg stond ik ineens op straat.”

Ik wilde het podium op, mijn moeder zei dat ik niet mooi kon zingen

Het enige wat ze nog had was haar habijt en 250 euro die de overste haar had gegeven. „Wat wil ik nu echt?”, vroeg ze zich toen af. „Als kind wilde ik graag het podium op, maar mijn moeder vond mij te dikkig en zei dat ik niet mooi kon zingen. In het kloosterkoor zong ik te hard en daarom mocht ik niet meer meedoen.”

Het eerste wat Opdam na haar gedwongen uittreding deed was de Kleinkunstacademie in Amsterdam bellen, met de vraag of ze auditie mocht doen voor de acteursopleiding. Volgens Opdam voelde de receptioniste haar „enorme drive” en mocht ze bij hoge uitzondering vanwege haar „standvastigheid” auditie doen. Ze deed auditie in haar tuniek, het enige kledingstuk dat ze nog had, maar werd afgewezen. „De docenten vielen bijna van hun stoel toen ze hoorden dat ik net uit het klooster was gekomen.” Ze heeft nog lang met de gedachte geworsteld om zich bij een ander klooster aan te sluiten, maar dat heeft ze toch niet gedaan.

De enige plek waar ze terechtkon, was de daklozenopvang, zegt ze, daar verbleef ze af en toe in de eerste twee jaar na het klooster. Ook was ze au pair in een christelijk gezin, gaf voorlichting over seksueel misbruik aan vrouwen die slachtoffer waren van seksueel misbruik en ging ze op zangles.

„In het begin had ik in mijn repertoire alleen psalmen.” Ze sprak toen nog „oubollig” Nederlands, want in het klooster werd ouderwets en keurig Nederlands gesproken. „Mijn zangdocente raakte gefascineerd door mijn levensloop en bood toen aan om bij haar te komen wonen.” De docente stoomde haar klaar om auditie te doen; ze werd aangenomen en in 2020 studeerde ze af aan de Koningstheateracademie in Den Bosch. „Hierna werd mijn theatertour vanwege de pandemie gecanceld en koos ik ervoor om op zangles te gaan bij Karin.” Algauw ontstond hun samenwerking voor Non-Actief.

Fieke Opdam en haar mentor Karin Bloemen, met wie ze Non-Actief schreef.

Foto’s Roger Cremers

Machtsmisbruik

„In het klooster werd ik niet geprikkeld door nieuwe dingen”, zegt Opdam. Ze had geen vrije tijd en geen vrije toegang tot het internet. Liedjes in haar hoofd neuriën deed ze ook niet. „Ik had niet eens een lievelingskleur.” Heel soms ging ze wandelen of de katholieke krant lezen. „We hebben wel een keertje geschaatst, omdat het Jeugdjournaal langskwam om opnamen te maken. Een dag van tevoren kregen alle nonnen schaatsen. We deden alsof we in onze vrije tijd op het ijs stonden, terwijl ik niet eens kon schaatsen.”

Ze vindt dat haar hele leven is bepaald door machtsmisbruik. In het klooster werd er zo min mogelijk geluid gemaakt en was Opdam de hele dag stil. Nu is dat lastig voor te stellen, omdat ze aan één stuk door praat. „Zelfs in mijn slaap ben ik niet meer te stoppen.” Opdam heeft naar eigen zeggen tien jaar lang in een wereld geleefd die totaal geen ruimte gaf voor ontwikkeling. In het klooster had alles een betekenis. „Is je jurk gekreukeld? Dan hou je niet genoeg van God. Ben je te laat gekomen voor het bidden? Dan hou je niet van bidden.” Volgens de nonnen kon zij het normale leven niet aan. „Nu kan ik ze het tegendeel bewijzen.”

Ze vindt het schandalig dat ze zomaar op straat is gezet, maar toch is ze het klooster ook heel dankbaar. „Mij wegsturen was het beste wat ze ooit voor me hadden kunnen doen. Ik hou nog steeds van de zusters, omdat het ook maar mensen zijn en ik heel veel van ze heb geleerd.” Karin Bloemen mengt zich in het gesprek en zegt dat geluk Opdams grootste wapen is tegen de mensen die haar pijn hebben gedaan.

Voor de zusters is ze nu een bui tenbeentje en een persoon die zondig leeft. „Ik vermoed dat ze voor me aan het bidden zijn.” Ze heeft het hun nooit kwalijk genomen dat ze niet meer naar haar omkeken, omdat de zusters volgens haar niet de vrijheid hebben om te mogen kiezen van wie ze houden. Opdam is niet meer religieus, maar gelooft wel dat er een god bestaat, alleen niet op de manier waarop de katholieke kerk God ziet.

Leedvermaak

Is ze van plan de kloosterzusters uit te nodigen voor de show? „Nee, de katholieke wereld is daar niet op gemaakt. Die willen niet geconfronteerd worden en ze zullen het ook niet grappig vinden.” Zo komt Opdam in het begin van de voorstelling het podium op in haar originele habijt – dat mocht ze eigenlijk niet houden.

In de jaren in het klooster had ze best veel ontwikkelingen gemist. „Het is alsof je iemand uit de jaren zeventig in de jaren twintig hebt gezet”, grapt Bloemen over de voorstelling. Volgens Bloemen schaamde het publiek zich bijna tijdens de try-outs, omdat het te hard moest lachen om de pijnlijke en waargebeurde scènes. „Door de grappen begrijpt het publiek wat Fieke al heeft verwerkt.” Ook merkt Bloemen dat het publiek soms geshockeerd reageert op gebeurtenissen en dat Opdam het dan moet herhalen zodat het tot ze doordringt.

Het gangbare beeld van nonnen is dat van ingetogen vrouwen zijn die alleen met God bezig zijn en er alles aan doen geen zonde te begaan. Opdam vertelt dat ze straf kreeg toen ze bij een tehuisbezoek eens de vogeltjesdans deed met bejaarden, en dat sommige nonnen stiekem seks met elkaar hebben. „Ik heb ook kloosterseks gehad. Dat was wel een doodzonde. Na de seks gingen we in de biechtstoel zitten en werden we vergeven.”

Terug in de buitenwereld ontwikkelde ze langzaam haar eigen identiteit. „In kledingwinkels vond ik alles mooi, omdat ik nog niet wist wat ik mooi vond.” Een moment dat terugkomt in de voorstelling zijn haar oneindige outfit-wisselingen. „In de auto had ik altijd verschillende outfits mee, omdat ik op straat bij ieder ander persoon een nieuwe stijl zag en die meteen wilde uitproberen. In bijvoorbeeld het tankstation kleedde ik mij dan snel om, omdat ik niet wist wie ik was.”

Ze schrijft ook een boek over de zoektocht naar zichzelf in en na het klooster. De filmrechten zijn verkocht. „Ik ben blij dat ik nu beha’s en gekleurde onderbroeken mag dragen en dat ik zie dat ik borsten heb”, zegt ze terwijl ze een kijkje neemt in haar decolleté. „Maar mijn habijt heb ik nog steeds lief, want als meisje wilde ik niets liever dragen.”

Bitterzoet, bijtend en hoopvol: Nick Cave is na donkere jaren dichterbij zijn fans dan ooit

admin
September 27, 2024
0

„Mijn verjaardag”, herhaalt de zanger Nick Cave met een frons. Nadat hem eerder al een pluchen kikker was toegespeeld, een verwijzing naar de song ‘Frog’, feliciteert een fan vooraan hem alsnog met zijn verjaardag – de in Australië geboren Cave werd onlangs 67 jaar. „Concentreer je”, briest die echter, aan de rand van het podium. Moet hij hier echt iedereen bij de les houden? Hij dóét niet aan verjaardagen. „Daarvoor ben ik te oud.” Zijn verjaardag? Meer een survive-dag, gnuift de zanger. „Wees stil en luister hiernaar”, is zijn gebod. Waarna hij op minimale pianonoten aan de theatrale vertelling van ‘Conversion’ begint, een van zijn nieuwe songs over transformatie en een spiritueel ontwaken.

Een diepe connectie wil Nick Cave voelen met zijn toehoorders. Het is tweeënhalf uur zijn ontbrandingsmotor en voor minder gaat het niet. Zeker niet aan het begin van zijn Europese tournee – hij doet Amsterdam aan voor twee shows. En ook al is zijn nieuwe Wild God, een verrukkelijk hoopvol, soul en gospel ademend album er nog maar net. De show bevat dus veel nieuwe songs die voor het eerst live klinken. Focus! Moet hij het nog eens zeggen?

Levensvreugde

‘JOY’ lezen we nu. Levensvreugde voelen. Kan het ooit nog zonder die ‘maar’, die adembenemende stomp in je maag die ogenblikkelijk herinnert aan de wanhoop, verdriet en alles waardoor een mens heen moet gaan na het afschuwelijk tragische verlies van een kind? Laat staan van twee, zoals Cave overkwam. Niets is meer hetzelfde, alles is veranderd. Maar Nick Cave, getormenteerde gentleman van het zware gemoed, literaire liedjesschrijver vol bijtende spot en dromer van gitzwarte sprookjes, is na donkere jaren dichterbij zijn fans dan ooit.

**Nick Cave** in de Ziggo Dome. Foto Andreas Terlaak

Soms letterlijk vallend op hun uitgestoken handen spuugt hij in Amsterdam demonen in de bek. Bitterzoet, getergd, aaibaar is hij, maar ook de kwetsbare ziel die aan zijn vleugel de dood enigszins kan omarmen. Of in elk geval, weet te accepteren met een lichtere en – nog erger – gelukkige kijk op de wereld. En het leven daarna, richting „the kingdom in the sky”. Al is zijn God allang geen betrouwbare gids meer.

Zijn tragiek komt aan, maar het voert niet meer de boventoon. Klein en „een beetje sad” is ‘O Children’ over hoe zijn kinderen vroeger speelden. Solo aan de piano beneemt ‘I Need You’ de adem („Just breathe, just breathe” – het is onverdraaglijk). Maar ‘Joy’ stijgt met koorzang formidabel boven alle pijn op.

Steengoed keert de sfeer richting de vintage Cave met gebalde vuist. Vergelding! Waanzin! Verdoemenis! Hij is de rusteloze verteller. Voel die onderhuidse spanning in ‘Tupelo’. ‘From Her to Eternity’ is een gissende en borrelende highlight met een bijtende Cave. Natuurlijk, het spooky verhaal van ‘Red Right Hand’ vol kerkbellen. Beukend ook: ‘The Mercy Seat’ (1988), zijn epos over de elektrische stoel met talloze bijbelse verwijzingen.

Ze dreunen na, terwijl Cave rusteloos in maatpak zijn catwalk af draaft, de ogen vlammend in het lange gezicht. Terwijl album Wild God gemaakt blijkt voor het podium, is Cave knap boven zijn rouw uitgestegen.

Opinie | Een helm is net als regenjas of oordoppen: gewoon nuttig

admin
September 27, 2024
0

Als ik af en toe naar een dansevenement ga, doe ik oordopjes in. Misschien zien ze er niet per se aantrekkelijk uit, maar ik wil mijn gehoor beschermen. De muziek is hard, en na vijf minuten merk je niet eens meer dat je ze draagt. Ik heb er verder geen enkele emotie bij: het zijn simpelweg oordopjes.

Dus ik was verrast door hoeveel emoties er in Nederland leven rondom helmen. Op een steiger, op de fiets, op een bouwterrein… Het dragen van een helm wordt niet alleen als overbodig gezien; mensen worden soms zelfs boos als iemand anders er wél voor kiest. Vrijheid, democratie en zelfbeschikking lijken nauw verbonden te zijn met het niet dragen van een helm.

Toen ik hierover in Engeland schreef, werd ik met veel onbegrip geconfronteerd. „Helmet hair is better than concrete head”, schreef een lezer van The Sunday Times. Mijn schoonmoeder sprak over „the rift between the supposed free spirits and sane folk who recognize the seriousness of avoidable brain damage”, de kloof tussen de zogenoemde vrije geesten en de verstandige mensen die de ernst van vermijdbare hersenschade inzien.

Simpelweg beschermend

Toen ik van Londen, Edinburgh en Melbourne naar Amsterdam verhuisde, droeg ik altijd een helm op de fiets. In Engeland, Schotland en Australië is dat normaal, en vaak zelfs verplicht. Ook hierover voel ik weinig emotie. Een helm is simpelweg een stukje hoofdbescherming – licht, tegenwoordig ook comfortabel, je vergeet snel dat je ‘m op hebt. Het kan vervelend zijn als je hem thuislaat of als hij nat is (net als je zadel), maar mijn gevoelens over mijn helm zijn vergelijkbaar met die over mijn regenjas: nuttig onder bepaalde omstandigheden, verder niets bijzonders. Nothing to see here.

Uitgescholden worden

Is het vreemd dat een overheid hierover regels maakt? Niet echt. Wanneer iemand, vooral een jong persoon, hoofdletsel oploopt door een ongeluk, dragen wij als samenleving uiteindelijk de zorgkosten en missen we een productieve werknemer.

Wat wél vreemd is, is de sociale druk om géén helm te dragen. Nog vreemder is dat je vaak wordt uitgescholden als je er wél voor kiest, in dit zogenaamd vrije land. Ik ga toch ook niet schelden als de ander géén helm draagt: gun mij, alsjeblieft, dezelfde beleefdheid.

Regels zijn regels. Grappig genoeg is een rood licht niet alleen decoratie!

Natuurlijk is helmgebruik maar een deel van het verhaal. Het verkeer moet veiliger worden, en dat vereist investeringen in infrastructuur, het terugdringen van autogebruik waar mogelijk, meer ruimte voor fietsers en voetgangers en socialere gedragsnormen voor iedereen. Regels zijn regels. Grappig genoeg is een rood licht niet alleen decoratie! We hebben die regels samen bedacht, dus het zou normaal zijn als iedereen zich eraan houdt. Zo niet, dan moet handhaving plaatsvinden.

De fietsburgemeester van Amsterdam vatte het goed samen: het verkeer is een plek van sociale interactie, en een langzamere stad kan ook een mooiere stad zijn.

Helm én mooi haar

En als je je echt zorgen maakt om ‘helmet hair’, is het dan misschien een idee om niet in een land te wonen waar het vaak hard waait en regent? En anders bedenkt een slimme Nederlandse ontwerper misschien wel een helm die helmethairproof is, en opvouwbaar. Het zou eigenlijk heel on-Nederlands zijn om zo’n grote marktkans te laten liggen in een land met 18 miljoen fietsers, van wie zo’n 90 procent geen helm draagt.

Vanochtend regende het cats and dogs. Na tien minuten op de fiets waren mijn knieën doorweekt. Maar onder mijn helm, toen ik op mijn werk aankwam, was mijn haar heerlijk droog.

Luister naar